.ا نوسانات ماهانه ی هورمون ها می تواند باعث افسردگی و یا خوشحالی، خستگی یا پر انرژی بودن، بی علاقگی به رابطه جنسی و یا شهوتی شدن شما شود. اما اگر شما بتوانید این تغییرات را پیش بینی کنید، می توانید از لحظاه های خوبتان بهترین استفاده را برده و این زمان را طولانی تر کنید. در اینجا چرخه ی خصوصیات شما را از روز ۱ تا ۲۸ بررسی کرده و راهبردها و متدهایی برای کنترل و تنظیم رفتارهایتان به شما معرفی می کنیم. روز ۱ تا ۷ : هفته ی بدی است برای بدنتان دوران قاعدگیتان روز اول شروع شده است و به همراه خود حالات بدی مثل اسهال نیز می آورد (به خاطر بالا رفتن میزان پروستاگلاندین، ماده ی شیمیایی که باعث تحریک روده می شود این حالت ایجاد می شود). افرادی که مبتلا به آسم یا میگرن هستند، بیماریشان در این دوره تشدید می شود. هفته ی خوبی است برای مغزتان همینطور که به روز ششم نزدیک می شوید، وارد یک مرحله ی فولیکولی می شوید. این زمان دوران آرامی است که تخمک ها رشد کرده و آماده می شوند که از تخمدان بیرون بیایند. برای کارهایی که نیاز به خلاقیت و ابتکار دارد، دورانی فوق العاده است. رابطه ی جنسی در این دوره میزان کم استروژن باعث می شود که دیرتر تحریک شوید، به همین خاطر باید از شریک جنسیتان بخواهید که کمی بیشتر فعالیت کند. روز ۸ تا ۱۴: هفته ی خوبی است برای بچه سازی همینطور که بدنتان خود را برای تخمک گذاری در روز ۱۴ آماده می کند، میزن استروژن کم کم افزایش می یابد. علائمی که به شما کمک می کند تا بفهمید تخمک گذاری انجام شده است یا خیر و قدرت باروری دارید شامل موارد زیر است: تغییر رنگ مایع تخلیه شده از مهبل از زرد-سفید گرفته تا اینکه کاملاً شفاف می شود. در بعضی زن ها خونریزی و دل درد هم اتفاق می افتد. هفته ی خوبی است برای خُلقتان استروژن در ابتدا به صورت یکنواختی افزایش می یابد، اما بعد این افزایش سرعت میگیرد. روز ۱۴ (تخمک گذاری) شما دیگر احساس تعادل می کنید. حال و حوصله پیدا می کنید و اعصابتان راحت است. رابطه ی جنسی در این دوره رابطه ی جنسی در این دوره بسیار پرلذت خواهد بود و اُرگاسم بهتری خواهید داشت. شریکتان نیز همراه شما در این دوران لذت زیادی خواهد برد. روز ۱۵ تا ۲۱: هفته ی بدی است برای پوستتان پوشش رحم دوباره در حال ساخته شدن است و ممکن است در این دوره جوش و لک روی پوستتان مشاهده کنید. در چنین وضعیتی می توانید با یک متخصص پوست مشورت کنید. احتمالاً متخصص مربوطه برایتان آنتی بیوتیک برای مصرف یک هفته تجویز خواهد کرد. هفته ی خوبی است برای اعتماد به نفستان به اواسط هفته که می رسید، میزان پروژسترون رو به افزایش می رود که یک خوشحالی و خوشبینی ناگهانی به شما می دهد. در قرعه کشی ها شرکت کنید، یا ترفیع رتبه ای که خیلی وقت بود می خواستید را با رئیستان در میان بگذارید. تا میتوانید از این دوران لذت ببرید. روز ۲۲ تا ۲۸: هفته ی بدی است برای PMS (علائم قبل از قاعدگی) میزان پروژسترون به بالاترین حد خود رسیده و نشانه ای است برای اینکه شما به دوره قبل از قاعدگی وارد شده اید. البته ممکن است هیچگونه علائمی (همه ی علائم، از درد سینه گرفته تا سردرد) نداشته باشید و یا فقط بعضی از آنها را در خود مشاهده کنید. به خاطر ترشح میزان کمی هورمون مردانه ی تستوسترون در این دوره، ممکن است با علائمی مثل زیاد شدن موی صورت یا تند شدن عرق بدن مواجه شوید. هفته ی بدی است برای روحیه تان ممکن است در این دوران احساس افسردگی کنید. اشتهایتان نیز بسیار بالا خواهد رفت و ممکن است برای رفع این گرفتگی و افسردگی زیادتر از معمول غذا بخورید. پس بهتر است از غذاهایی استفاده کنید که حال شما را هم بهتر کند مثل برگر بوقلمون یا سیب زمینی پخته که هر دو حاوی آمینو اسیدی هستند که باعث بالا بردن روحیه می شود. اگر احساس نفخ داشتید از غذاهای پر-پروتئین، کم کربوهیدرات و کم نمک استفاده کنید، هم حالت نفخ را از بین خواهد برد و هم به تقویت روحیه ی شما کمک می کند. نگران چاق شدن هم نباشید، به خاطر بالاتر بودن درجه حرارت بدن کالری بیشتری خواهید سوزاند.

ن در دوره ی باروری خود که حدود ۳۵ سال طول می کشد حدود ۴۰۰ سیکل ماهیانه را تجربه می کنند. در این مدت حدود ۸۰ درصد از خانم ها حداقل برای مدتی دچار علائم سندروم پیش از قاعدگی می شوند که در ۵ درصد از آنها علائم به قدری شدید خواهد بود که سبب تداخل با زندگی روزمره و روابط اجتماعی و شغلی خواهد شد. شروع این علائم می تواند در هز زمانی باشد ولی دهه ی ۳-۲ شیوع بیشتری دارد و در دوران حوالی بلوغ یا نزدیک یائسگی یا پس از زایمان شدت علائم بیشتر است. به طور معمول علائم ۲-۱ هفته قبل از شروع هر عادت ماهیانه شروع می گردد و به تدریج شدید می شود، علائم با شروع قاعدگی رفع می گردد و پس از تخمک گذاری در میانه ی سیکل دوباره علائم شروع می گردد. در موارد شدید فرد تنها در زمان قاعدگی بدون علامت است و با پایان خونریزی ماهیانه علائم شروع می شوند.

علائم و نشانه ها

٭ تغییرات خلقی:

· افسردگی
· تحریک پذیری
· اضطراب
· احساس ترس و نگرانی
· تغییر در تمایل جنسی
٭ تغییرات تمرکز و توجه:
· اختلال در تمرکز
· فراموشی
· احساس گیجی
· مستعد شدن به حوادث شغلی و اجتماعی

٭ تغییرات فیزیکی:

· آکنه
· افزایش اشتها
· افزایش وزن
· یبوست
· تهوع
· تورم و ادم در دست و پا
· اختلال سیکل خواب
· احساس کاهش انرژی و خستگی مداوم
· سردرد
· درد مفاصل و کمر درد و شکم درد
· حساس شدن و درد سینه ها
· احساس نفخ شکم

آسیب شناسی و مکانیسم

علل این مجموعه علائم به طور قطعی مشخص نیست. اغلب مولفین معتقد به تغییرات هورمونی در خلال سیکل ماهیانه به عنوان علت این سندروم هستند. برخی کاهش ناگهانی پروژسترون در اواخر سیکل ماهیانه و به هم خوردن نسبت پروژسترون به استروژن را عامل اینامر می دانند و برخی دیگر معتقد به نقش سروتونین ( از هورمون های مغزی ) دراین سندروم هستند. سروتونین هورمونی است که در تنظیم متابولیسم قندها و تنظیم ترشح استروژون و پروژسترون و سیکل خواب نقش دارد و کاهش سطوح آن در بافت مغزی در برخی مطالعات با شروع علائم بیماری پیش از قاعدگی مرتبط بوده است.

تشخیص

پزشک متخصص غدد یا زنان و زایمان با سوال از ما دربازه ی نوع علائم، شدت آنها و ارتباط آنها با دوره های ماهیانه و اینکه آیا علائم در یک زمان خاص از سیکل رخ می دهد یا خیر به این بیماری مشکوک می شود و با پیگیری شما و درخواست آزمایشات لازم به رد سایر عللی که می تواند این بیماری را تقلید کنند می پردازد. با تشخیص دقیق وی ابتدا به شما توصیه های لازم در زمینه ی تغذیه، ورزش و حمایت خانواده را خواهد نمود و در صورت عدم پاسخ شما به این درمان به شما داروی مناسب را تجویز می کند.

درمان غیر دارویی

٭ ورزش:

• ورزش با آزاد سازی اندورفین ها( از هورمون های مغزی )سبب تقویت تولید سروتونین در مغز می شود و این امر سبب افزایش احساس شادی و خوب بودن و کاهش استرس و اضطراب و بهبود سیکل خواب می گردد.
• ورزش های هوازی مثل شنا، پیاده روی، دویدن و دوچرخه سواری چنانچه به صورت منظم انجام شوند و در هفته حداقل ۵-۳ مرتبه و هر دفعه حداقل ۳۰ دقیقه با شدت متوسط صورت گیرند، در کاهش یا رفع علائم به خصوص کاهش حساسیت سینه ها، کاهش نفخ شکمی، افسردگی و اضطراب بسیار مفیدند. همچنین ورزش هایی مثل یوگا، تکنیک های تنفسی عمیق، ورزش های کششی ملایم و مدیتیشن نیز در این زمینه مفید بوده اند.

٭ تغذیه:

• سعی کنید به جای ۳ بار وعده ی غذایی حجیم روزانه آنرا به ۶ مرتبه وعده ی غذایی سبک تغییر دهید.
• استفاده از مواد نوشیدنی و خوراکی حاوی کافئین( چای، قهوه و نوشابه ) را کاهش دهید. این امر به کاهش حساسیت سینه ها کمک می کند.
• میزان مصرف روزانه ی نمک را کاهش دهید. این امر به کاهش نفخ شکم و کاهش تورم دست و پا می انجامد.
• استفاده از ویتامین های B۶ و E و منیزیوم در رژیم غذایی به کاهش حساسیت سینه و نفخ شکم می انجامد.
• رژیم های غذای حاوی کلسیم زیاد مثل لبنیات سبب کاهش کمر درد و درد شکم و کاهش نفخ و حساسیت سینه ها می شود.
• استفاده از قند های ساده مثل شکر و قندهای خانگی را کاهش دهید و استفاده از قندهای مرکب مثل حبوبات و غلات کامل، سبزیجات و فیبرها را افزایش دهید. می وه های موز، پرتقال، گریپ فوروت هم مفیدند.

درمان طبی دارویی

٭ درمان روانپزشکی:

•در صورت عدم پاسخ به درمان غیر طبی و برجسته بودن علائم روانی و خلقی گاهی استفاده از داروهای روانپزشکی با صلاحدید پزشک لازم است. اصولا" داروهای ضد افسردگی در این امر اولین انتخاب هستند که دسته ای از آنها با افزایش سروتونین مغزی سبب کاهش یا رفع علائم این سندروم می شوند.

٭ داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی:

•این داروها مثل ایبو بروفن وناپروکسن به خصوص هنگامی که علامت آزار دهنده درد کمر یا درد شکم باشد مفید هستند.

٭ داروهای مدر ( دیورتیک ها ):

• داروهای ادرار آور مثل اسپرینولاکتون سبب کاهش تورم دست و پا و کاهش نفخ شکم و کاهش میزان نمک بدن می شوند.

٭ قرص های ضد بارداری:

•قرص های ضد بارداری به خصوص نوع پروژسترون دار آنها در بسیاری از خانم ها سبب کاهش علائم جسمانی و کاهش تحریک پذیری می شوند و بنا به صلاحدید پزشک مصرف می شوند.
• در برخی موارد استفاده از این قرص ها سبب تشدید علائم می گردد که درمان با آنها لازم است قطع گردد

همه می‌دانند که سالهای نوجوانی هم برای نوجوانان و هم والدین آنها می‌تواند سال‌های سختی باشد. همه آن تغییرات جسمی در طول بلوغ باعث می‌شود نوجوانان احساس بی‌دست‌ و پا بودن کرده و به خودشان نامطمئن شوند.

این مسئله مخصوصاً درمورد دخترها با رسیدن قاعدگی بیشتر صادق است. برای یک دختر، اولین عادت‌ ماهیانه یک مرحله مهم جسمی و نشانه زن شدن است. اما می‌تواند سردرگم‌کننده و ترسناک هم باشد، مخصوصاً اگر دچار مشکلات خاصی مثل قاعدگی‌های نامنظم یا سندرم پیش از قاعدگی هم بشوند.

به دخترتان کمک کنید

وقتی دخترتان یک دوره خیلی بد از دل‌دردهای قاعدگی یا سندرم پیش ‌قاعدگی را تجربه می‌کند، می‌توانید به او کمک کنید که آرام‌تر شود. به او پیشنهاد کنید که:

•    یک رژیم‌غذایی متعادل داشته باشد که در آن از مقدار زیادی میوه‌ ها و سبزیجات استفاده شود.
•    مصرف نمک (چون باعث احتباس آب می‌شود) و همچنین کافئین (که استرس او را زیاد می‌کند) خود را کاهش دهد.
•    از موادغذایی حاوی کلسیم استفاده کند که شدت دردها و علائم قاعدگی را کاهش می‌دهد.
•    برای دل‌درد، سردرد و کمردرد خود از مسکن‌هایی مثل استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کند.
•    در وان آب داغ دراز بکشد یا یک شیشه داغ روی شکمش قرار دهد تا آرام‌تر شود.

اگر متوجه شدید که پریودهای معمولی دخترتان باعث ناراحتی او می‌شود و در زندگی او اخلال ایجاد می‌کند، حتماً با پزشک درمور او مشورت کنید تا مطمئن شوید که هیچ مشکل خاصی ندارد. گاهی‌اوقات، هورمون‌درمانی که معمولاً به شکل قرص‌های ضدبارداری تجویز می‌شود به کاهش علائم مربوط به این عادات ماهیانه کمک می‌کند.

اما مهمترین راهی که می‌توانید با آن به دخترتان کمک کنید این است که با او حرف بزنید و برایش توضیح دهید که بدترین و آزاردهنده‌ترین وضعیت‌هایی که همراه با عادت‌ ماهیانه می‌آید هم طبیعی است و به مرور زمان بهتر می‌شود. و وقتی دچار علائم جسمی و روحی قاعدگی می‌شود سعی کنید با او آرام‌‌تر رفتار کنید.

 

پس از زایمان – کاهش شدید برخی هورمون‌ها پس از زایمان می‌تواند موجب پدید آمدن علائم شدید جسمی و احساس افسردگی یا اضطراب موقت در برخی زنان شود.

پیش از یائسگی – این دوره‌ای است که بدن به یائسگی نزدیک می‌شود. ممکن است از دو تا ده سال طول بکشد. در طول این زمان، با نوسانات هورمونی چرخه قاعدگی نامنظم شده و باعث می‌شود برخی از زنان علائم شبه‌ قاعدگی را تجربه کنند. بسیاری از زنان در این دوره حملات وحشت را برای اولین بار تجربه می‌کنند. علائم دیگر مثل بی‌خوابی، گُرگرفتگی، تپش قلب و تعرق هم متداول است.

در یائسگی با استفاده از جراحی نیز ممکن است فرد علائم پیش از یائسگی را تجربه کند، حتی اگر قبل از جراحی این علائم را تجربه نکرده باشد. علائم ممکن است ادامه‌ دار شود و به‌ خاطر کاهش شدید و ناگهانی برخی هورمون‌ها درنتیجه بیرون آوردن رحم (هیسترکتومی) اتفاق می‌افتد.

در موقعیت‌هایی غیر از جراحی، یائسگی، پس از اینکه به‌ مدت دوازده ماه متوالی عادت ‌ماهیانه نشوند اتفاق می‌افتد که فقط یک روز طول می‌‌کشد. خیلی از خانم ها گزارش می‌کنند که بخاطر تثبیت هورمون‌ها، بعد از یائسگی از نظر جسمی و فکری احساس بسیار بهتری پیدا کرده‌ اند.

تغییرات هورمونی واکنش مقابله یا فرار را تحریک می‌کند

بخاطر این واقعیت که تغییرات هورمونی موجب استرس فیزیکی و روانی می‌شود، واکنش مقابله یا فرار را در ما تحریک می‌کند. واکنش مقابله یا فرار، واکنش ذاتی بدن به خطر است.

وقتی متوجه می‌شویم که تحت استرس هستیم، بدن ما جریانی از کورتیزول، آدرنالین و سایر موادشیمیایی مغزی را برای آماده کردن ما برای جنگیدن یا فرار از خطر آزاد می‌کند.

واکنش مقابله یا فرار بر تغییرات روانی که مربوط به اضطراب می‌دانیم، مثل تپش قلب، افزایش فشارخون، عرق کردن، فشار عضلانی، کاهش تمرکز ذهنی، افزایش احساسات و بسیاری علائم دیگر را تحریک می‌کند.

اینها همان حواس جسمی است که بسیاری از زنان وقتی سطح هورمون بدنشان دچار نوسان می‌شود، تجربه می‌کنند. به‌عبارت دیگر، بیشتر علائمی که زنان طی زمان‌های تغییرات هورمونی تجربه می‌کنند، واقعاً واکنش های مقابله یا فرار هستند. بااینکه این حواس جسمی خطرناک نیستند اما می‌توانند بسیار شدید و آزاردهنده باشند.

مکانیزم واکنش مقابله یا فرار ممکن است با تغییرات هورمونی مختلف در بدن که از زمان بلوغ تا یائسگی اتفاق می‌افتد، بیش از حد حساس می‌شوند.

به‌ عبارت دیگر، بدن ما کاملاً برای این واکنش آماده است. چیزی که در حالت عادی علائم را تحریک نمی‌کند، الان باعث ایجاد علائم شده و مداوم در چرخه‌های مختلف تکرار می‌شود.

واکنش‌های مقابله یا فرار به خودی خود بی ‌ضرر هستند اما وقتی افکارمان ذهن منطقیمان را توجیه می‌کنند که این علائم ترس‌آور و خطرناک هستند، یک چرخه اضطراب ایجاد می‌شود.